İnternette gün geçmiyor ki bir bilgi hazinesine denk gelmeyeyim. Bilgi paylaşıldıkça çoğaldıkça büyür anlayışıyla bunları sizlerle paylaşmaya devam ediyorum.
Özellikle bizim gibi sosyal bilimciler için olmazsa olmaz “Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri” hakkında açık dersleri bugün sizlere sunmak istiyorum. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü’nde görev yapan Prof. Dr. Yaşar Yonta’nın öncülüğünde oluşturulan bu dersler #TemelKavramlar, #problem, #hipotez, #yöntem, #örneklem, #istatistik, #kaynakça, #etik, #intihal gibi anahtar kelimeleri ve videolu #SPSS uygulamalarını içermektedir.
Dersin amacı: Araştırma sürecini (sorun belirleme, veri toplama, veri analizi ve sonuçları yorumlama) incelemek, belli başlı bilimsel araştırma yöntemlerini (deneysel yöntem, betimleme yöntemi vd.) gözden geçirmek ve öğrencilerin belirli bir konu hakkında araştırma yapabilmeleri için gereken araştırma sorusu bulma, denence (hipotez) kurma, kavramsallaştırma, işletimselleştirme, ölçme, veri toplama, veri analizi, verileri değerlendirme / yorumlama ve rapor yazma tekniklerini öğrenmelerini sağlamaktır. Derste parametrik ve parametrik olmayan istatistik testler aracılığıyla denence testlerinin nasıl yapılacağı PASW yazılımı kullanılarak gösterilmektedir.
-
Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri
Yaşar Tonta: H.Ü. Edebiyat Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü
Katkıda bulunanlar:Umut Al – Hacettepe ÜniversitesiOrçun Madran – Atılım Üniversitesi
Yaşar Tonta’nın kısa videosu için tıklayınız.
-
Bilim ve Araştırmayla İlgili Temel Kavramlar
Bu derste bilimin tanımı yapılarak bilimin temel işlevleri, özellikleri, kaynakları ele alınmaktadır. Buna ek olarak bilimsel yöntemin dayandığı temel varsayımlar, bilimsel yöntemin aşamaları ve araştırma türleri üzerinde durulmaktadır.
- 1. Hafta Sunum Dosyası
- Bölüm 1 (01-05) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 2 (06-10) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 3 (11-20) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 4 (21-31) | Video HD | Mobil Video | MP3
-
Araştırma Sorununun Tanımlanması ve Denence Kurma
Ders kapsamında araştırma tasarımı konusunda bilgi verilmekte, araştırma ögelerinin neler olduğu açıklanmakta, bir araştırma sorununun ne şekilde tanımlanması gerektiği ele alınmaktadır. Araştırma sorusunun tanımlanması ile ilgili bilgilerin verildiği derste değişken ve denence kavramlarının tanımları yapılarak konuyla ilgili örnekler sunulmaktadır.
- 2. Hafta Sunum Dosyası
- Bölüm 1 (01-09) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 2 (10-22) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 3 (23-37) | Video HD | Mobil Video | MP3
-
Nedensellik
Bu ders bilimsel araştırmalarda önemli bir öge olan nedensellik kavramını çeşitli boyutlarıyla açıklamaktadır. Bu bağlamda idiografik – nomotetik açıklama, nedensellik ölçütleri, korelasyon ve nedensellik, nedensel hipotezler, nedensel açıklamada potansiyel hatalar üzerinde durulan belli başlı konulardır.
- 3. Hafta Sunum Dosyası
- Bölüm 1 (01-14) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 2 (15-24) | Video HD | Mobil Video | MP3
-
Kavramsallaştırma, İşletimselleştirme
Derste birbiriyle yakından ilgili olan kavramsallaştırma ve işletimselleştirme konuları irdelenmekte, kavramsallaştırma ve işletimselleştirme örnekleri verilerek konuya açıklık getirilmektedir.
- 4. Hafta Sunum Dosyası
- Bölüm 1 (01-12) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 2 (13-40) | Video HD | Mobil Video | MP3
-
Ölçme
Ders kapsamında ölçmenin tanımı yapılmakta, ölçme düzeyleri üzerinde durulmakta ve değişkenleri ölçme düzeylerinin niçin önemli olduğu sorusunun yanıtı verilmektedir. Ölçüm kalitesi, ölçüm geçerliği türleri, geçerlik ve güvenilirlik kavramları, kavramların nasıl ölçüleceği ve bileşik ölçüm türleri üzerinde durulan diğer konulardır.
- 5. Hafta Sunum Dosyası
- Bölüm 1 (01-09) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 2 (10-30) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 3 (31-41) | Video HD | Mobil Video | MP3
-
Deneysel Yöntem
Bu derste toplumsal araştırmalarda deneysel yöntemin kullanımı açıklanmaktadır. Bunun için deneysel yöntemi kullanmaya uygun konular, denek seçimi ve deneysel araştırmalarda dikkat edilmesi gerekli etik konular üzerinde durulmaktadır.
- 6. Hafta Sunum Dosyası
- Bölüm 1 (01-21) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 2 (22-38) | Video HD | Mobil Video | MP3
-
Betimleme Yöntemi
Dersin ilk bölümünde nicel yöntemler arasında yer alan betimleme yönetimi tarihsel arka planı da verilerek tanıtılmakta, betimleme yöntemine uygun araştırma türlerinin neler olduğu gösterilmektedir. Betimleme araştırmasının aşamaları, anket hazırlama ilkeleri, görüşme ilkeleri, betimleme araştırmasının güçlü ve zayıf yönleri dersin diğer konularını oluşturmaktadır.
- 7. Hafta Sunum Dosyası
- Bölüm 1 (01-22) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 2 (23-36) | Video HD | Mobil Video | MP3
-
İçerik Analizi, Alan Araştırması
İçerik analizi ve alan araştırmasının detaylı olarak incelendiği derste “içerik analizi nedir?”, “içerik analizi nasıl uygulanır?”, “içerik analizi teknikleri nelerdir?”, “alan araştırması nedir?”, “hangi konular alan araştırması için uygundur?” ve “alan araştırması paradigmaları nelerdir?” gibi birçok sorunun yanıtı verilmektedir.
- 8. Hafta Sunum Dosyası
- Bölüm 1 (01-13) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 2 (14-30) | Video HD | Mobil Video | MP3
-
Örneklem Seçme Mantığı
Derste örneklem seçme ile ilgili temel kavramlar olan evren, örneklem, öge, denek kavramları tanımlanmakta, örneklem seçme teknikleri (kota, basit rastgele, tabakalı gibi) konusunda bilgiler ver örnekler verilmektedir. Ayrıca derste normal dağılım ve olasılık kuramı konuları üzerinde detaylı olarak durulmaktadır.
- 9. Hafta Sunum Dosyası
- Bölüm 1 (01-29) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 2 (30-57) | Video HD | Mobil Video | MP3
-
Çıkarımsal İstatistikler: Parametrik Testler I
Derste denence testleri, denece testlerinin aşamaları, tür 1 ve tür 2 hataları konuları işlenmekte, istatistiksel testlerin gücü hakkında bilgi verilmektedir. Derste ayrıca parametrik testlerden t-testleri incelenmektedir.
- 10. Hafta Sunum Dosyası
- Bölüm 1 (01-23) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 2 (24-48) | Video HD | Mobil Video | MP3
-
Çıkarımsal İstatistikler: Parametrik Testler II
Ders kapsamında daha önceki derste işlenen parametrik testlerden t-testlerine ek olarak diğer parametrik testler hakkında bilgiler verilmekte, söz konusu bilgiler çeşitli örnekler aracılığıyla açıklanmaktadır. Derste incelenen parametrik testler varyans analizi (ANOVA), korelasyon testi ve regresyon analizidir.
- 11. Hafta Sunum Dosyası
- Bölüm 1 (01-20) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 2 (21-46) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 3 (47-58) | Video HD | Mobil Video | MP3
-
Parametrik Olmayan Testler
Derste parametrik olmayan testler (binom testi, ki- kare testi, Mann-Whitney testi, Wilcoxon işaretli sıralar toplamı ve işaret testi, Kruskal Wallis testi, Friedman’ın ANOVA testi, parametrik olmayan korelasyon testi) incelenmekte, söz konusu testlerle ilgili çeşitli örnekler verilmektedir.
- 12. Hafta Sunum Dosyası
- Bölüm 1 (01-33) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 2 (34-61) | Video HD | Mobil Video | MP3
-
Araştırma Tasarımı ve İstatistik Test Seçimi
Ders kapsamında hangi araştırma tasarımının uygulanacağına nasıl karar veririz? ve hangi istatistik testlerin uygulanacağına nasıl karar veririz? sorularının yanıtları verilmektedir. Ayrıca araştırmalarda zaman boyutu üzerinde durulmakta, genişlemesine ve uzunlamasına araştırmalar irdelenmektedir.
- 13. Hafta Sunum Dosyası
- (01-20) | Video HD | Mobil Video | MP3
-
Kaynakça Hazırlama, Etik İhlaller ve İntihal
Derste öz ve özet hazırlama ilgili bilgi verilmekte, literatür değerlendirmesi, kaynakça hazırlama, etik ihlaller ve intihal konuları üzerinde durulmaktadır. Ayrıca kaynak göstermede kullanılan yaklaşımlar ve kaynak gösterme biçimleri örnekler verilerek açıklanmaktadır.
- 14. Hafta Sunum Dosyası
- Bölüm 1 (01-21) | Video HD | Mobil Video | MP3
- Bölüm 2 (22-48) | Video HD | Mobil Video | MP3
-
Uygulamalar (PASW Video Dersler)
- PASW: Giriş
- Tanımlayıcı istatistikler
- Tek örneklemli t-testi
- Bağımsız örneklem t-testi
- Bağımlı örneklem t-testi
- Tek yönlü varyans analizi
- Korelasyon testi
- Basit doğrusal regresyon testi
- Binom testi
- Ki-kare testi
- Mann-Whitney testi
Not: Derste kullanılan örnek PASW dosyasını indirmek için tıklayınız.
Kaynak: https://acikders.tuba.gov.tr/